کارگاه تبیین راهکارهای حفظ آبرو و کرامت انسانی از منظر آموزه های دینی
در راستای برگزاری برنامه های معرفتی- هویتی، کارگاه تبیین راهکارهای حفظ آبرو و کرامت انسانی از منظر آموزه های دینی با ارائه سرکار خانم دکتر معصومه شیردل، دکترای علوم قرآن و حدیث و مدرس دانشگاه، برگزار شد.
شیردل کارگاه را با این آیه از قرآن کریم آغاز کرد: «و لقدْ کرّمْنا بنی آدم و حملْناهمْ فی الْبرّ و الْبحْر و رزقْناهمْ من الطّیّبات و فضّلْناهمْ على کثیرٍ ممّنْ خلقْنا تفْضیلاً»
سپس به مفهوم شناسی «آبرو» در منابع اسلامی پرداخت و گفت: «آبرو» در اصطلاح، به عنوان یک ارزش والای اجتماعی و دینی میباشد که مایه شخصیت انسان است به گونهای که هر فردی به سبب برخورداری از این موهبت ذاتی و الهی، مورد احترام و اکرام افراد جامعه خویش قرار میگیرد. در حدیثی از امام علی(ع) چنین آمده است: «وجیه النّاس منْ تواضع مع رفْعةٍ و ذلّ مع منعةٍ» ؛ «آبرومندترین مردم کسی است که با وجود بلندی مقام، فروتنی کند و با وجود مقاومت و قدرت شکسته نفسی کند.»
شیردل در ادامه به مفهوم کرامت انسانی در متون اسلامی پرداخت و گفت: کرامت و شخصیت انسان از جمله اموری است که قرآن کریم عنایت ویژه به آن دارد، در واقع پیام اصلی آیات مورد نظر این است که انسانها باید در برخورد با یکدیگر، شخصیت و حرمت یکدیگر را حفظ کرده و مورد تحقیر و اهانت قرار نگیرند.
در بخشی از آیات قرآن کریم، از کرامت و ارجمندی انسان و برتری او بر دیگر موجودات، سخن به میان آمده حق کرامت قابل اسقاط نبوده و کسی حق اهانت به شخص دیگری را ندارد؛ «و لقدْ کرّمْنا بنی آدم و حملْناهمْ فی الْبرّ و الْبحْر و رزقْناهمْ من الطّیّبات و فضّلْناهمْ على کثیرٍ ممّنْ خلقْنا تفْضیلاً» (اسراء، 70)
در ادامه کارگاه مساله آبرو وکرامت انسانی در آموزه های دینی مطرح شد. شیردل گفت: در آموزههای دین مبین اسلام به تمام جوانب زندگی انسان بهخصوص مسئله آبرو و شخصیت اجتماعی او، توجه ویژهای صورت گرفته است.
قرآن کریم انسان را موجودی برخوردار از کرامت و شرافت ذاتی میداند و میفرماید: «و لقدْ کرّمْنا بنی آدم»؛ «و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم». واضح است که از برجستهترین مظاهر کرامت انسان، برخورداری از نعمت عقل و حیاست. همچنین در نگاهی به آیات قرآن کریم، میتوان دریافت که آبروی مؤمن از نظر قرآن از چنان قداست و جایگاهی برخوردار است که در آیات متعدد به حفظ آن به وسیله تقبیح گناهانی چون غیبت، تهمت، عیبجویی و... که منشأ آبروریزی مؤمنان میباشد، تأکید شده است و به کسانی که این حریم را رعایت نکنند، هشدار و وعده عذاب الیم داده است. در نگرش الهی، از جمله حقوق انسان، صیانت از حیثیت و شرف انسانی اوست.
در واقع، با بررسی «آبرو» از دیدگاه قرآن و سنت با رویکرد اجتماعی میتوان گفت در آموزه های دینی برای آبرو به عنوان امانتی الهی، اهتمام و تقدس ویژهای قائل است و مردم را به حفظ آن تشویق و از ریختن آبروی دیگران نهی میکند. از برجستهترین موارد اهمیت حفظ آبرو در اسلام، در زمینه حمایت و دفاع از آبروی فقیران عفیف، زنان پاکدامن و مؤمنان میباشد.
در پایان نیز جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
نظر دهید